Keerpunt jaarmarkt

jaarmarkt2016
Piramide te paard

Zes ruiters op drie paarden. Van stal de Muze, hoorde ik. Mooie naam. De Leuvense jaarmarkt is het keerpunt van het jaar, de omschakeling van zomerse rust naar nieuwe plannen. De jaarmarkt betekent rondslenteren met een vriendin, een hamburger eten op het Sint-Jacobsplein, de gevlochten manen van de paarden en de wimpers van de biggen bewonderen. En de begonia’s in het bloementapijt semiotisch ontleden, van op de trappen van het stadhuis. O ja, vijfhonderd jaar geleden rolde hier in deze Laaglandse universiteitsstad Thomas Mores Utopia van de persen: het beroemde fantasyboek over de ideale samenleving. En dat gaan we vieren.

bloementapijt_2016-1
Thomas More als bloementapijt (foto Het Nieuwsblad)

Die begonia’s zijn alvast een geschikt eerbetoon. More schreef toch: “De tuinen zijn iets heel belangrijks voor de Utopiërs; zij kweken er druiven, vruchten, planten en bloemen, zó mooi en zó goed verzorgd, de vruchtbomen zo rijkdragend en de siertuinen zo smaakvol als ik het nooit ergens heb gezien. Dat komt niet alleen door de liefhebberij die zij in het tuinieren hebben, maar ook door de onderlinge wedijver tussen de straten: wie de mooiste tuin heeft.”

Thomas More, Utopia, vertaald door Marie H. Van der Zeyde, Amsterdam, 2007, p. 89-90.

Utopia II

“Alle utopieën zijn deprimerend, want ze laten geen ruimte voor het toeval, voor het verschil, voor de post ‘diversen’. Alles is op orde gebracht en orde heerst.
Achter iedere utopie zit te allen tijde een taxonomisch masterplan: een plaats voor elk ding en elk ding op zijn plaats.” Aldus Georges Perec in het essay ‘Denken/Klasseren’, geschreven in 1981.

Leuven bereidt zich voor op de viering van vijfhonderd jaar Utopia. Thomas More publiceerde zijn verhandeling over de ideale staat immers in 1516 in Leuven. Raar maar waar. More’s Utopia is nog steeds sprankelend en lezenswaard, maar Perec had goed door waar ideale samenlevingen toe leiden.

(En wat staat er in Perecs eigen post Diversen, aan het eind van zijn essay? De antieke krachtterm Blikskaters. Die zal nu weer een paar weken door mijn hoofd spoken.)

Georges Perec, Ik ben geboren, gekozen, vertaald, van noten en een nawoord voorzien door R; Hofstede, (Privé-domein, 251), Amsterdam-Antwerpen, 2003.

Utopia I

utopia kleur

“Uit de overlevering maar ook uit de natuurlijke gesteldheid van het terrein valt op te maken dat het eiland ooit geen eiland is geweest. Het is Utopus die daarvoor verantwoordelijk is, de succesvolle legeraanvoerder die het eiland zijn naam heeft geschonken (voordien heette het Abraxa) en de lompe boerenbevolking tot hun hoge graad van cultuur en schier onovertroffen beschaving heeft gebracht. Nadat hij namelijk voor het eerst voet aan wal had gezet, had hij in minder dan geen tijd het hele eiland veroverd en liet de landengte van vijftien mijl breed waarmee Utopië aan het vasteland vastzat, uitgraven. Zo vormde hij een eiland waar de zee omheen stroomt.”

Heeft de ideale maatschappij wat afzondering nodig of niet? Thomas More koos in 1516 voor de Utopexit.

Thomas More, Utopia, vertaald door P. Silverentand, nawoord van M. Brouwers, Amsterdam, 2014, p. 72.