Ter gelegenheid van de nationale feestdag hield Koningin Wiske I van Amoras, intussen al zeventig jaar op de troon, een toespraak in het heerlijke Brusselse stripmuseum. Hier neemt ze voor de laatste keer haar tekst door, op het balkonnetje naast de grote zaal. Waar gelukkig Schanulleke de wacht houdt.

Een fragment uit de toespraak:

‘Lieve landgenoten op Amoras, ter gelegenheid van mijn zeventigste jaar op de troon wil ik jullie graag herinneren aan een andere uitspraak van Willy Vandersteen: “Ik doe allerlei dingen die ik graag doe. Van die drang om te creëren kom ik nooit af.” Daar kunnen wij elke dag een voorbeeld aan nemen. Net als de rest van de wereld ontwikkelt Amoras zich nu tot een diensteneconomie – dat wil zeggen dat we diensten voor elkaar bedenken en daar ons brood mee verdienen. Het nadeel daarvan kan zijn dat we allemaal elkaars lakeien worden zonder ooit in vaste dienst te komen. En we mogen ons door al die diensten en al die service niet in slaap laten wiegen. Niemand kan u de dienst bewijzen om tegen betaling uw creatieve voldoening in uw plaats te voelen. Nee, de dingen die u graag doet, moet u zélf doen, en om van de creatieve voldoening te blijven genieten, kunt u niets beters doen dan zelf de handen uit de mouwen te steken. Zorg voor uw eigen amusement! Of u nu tekent of schrijft, tuiniert of kookt, u moet aan de slag blijven, en zodoende bijleren en heerlijke dingen ontwikkelen. Alleen zo, lieve landgenoten, blijft u lekkere nieuwe pralines bedenken en uitvindingen doen en nieuwe avonturen verzinnen voor al die fantastische stripfiguren. Ik brand van nieuwsgierigheid om te zien welke mooie scheppingen jullie nog zullen maken! Alleen door creatief te blijven tonen we onze dankbaarheid, ik voor mijn eeuwige jeugd en voor het lot dat me hierheen bracht; en u, voor uw eeuwige toekomst en al uw mogelijkheden om de wereld beter te maken. Lieve landgenoten, ik zou graag besluiten met mijn eigen lijfspreuk, die me al dikwijls geholpen heeft wanneer het nijpt. Onthoud altijd, bij regen of zonneschijn: Mooi en dapper, dat gaat rapper. Zeg dat koningin Wiske I het gezegd heeft.’

Et la version francophone:

‘Chers compatriotes d’Amphoria, à l’occasion du septantième anniversaire de mon règne, je souhaiterais vous rappeler une autre déclaration de Willy Vandersteen: « Je fais toute sorte de choses et je les fais avec plaisir. De cet élan créatif, je ne me lasse jamais. » Nous pouvons nous en inspirer chaque jour. Tout comme le reste du monde, Amphoria s’est maintenant développée en une économie de services – ce qui signifie que nous concevons des services les uns pour les autres et gagnons ainsi notre vie. L’inconvénient de ce système pourrait tenir au fait que nous sommes tous au service les uns des autres sans jamais être embauchés définitivement. Et nous ne pouvons nous laisser endormir par tous ces services. Personne ne peut rendre le service de ressentir, contre paiement, la satisfaction créative à votre place. Non, les choses que vous faites avec plaisir, vous devez les faire vous-même, et pour continuer à jouir de cette satisfaction créative, il n’y a rien de mieux que de se retrousser les manches. Prenez-soin de vous amuser! Que vous dessiniez ou écriviez, que vous jardiniez ou cuisiniez, vous devez rester actifs, et ainsi vous instruire et développer des choses exquises. Ce n’est qu’ainsi, chers compatriotes, que vous continuerez à concevoir et inventer de nouvelles et délicieuses douceurs, et imaginer de nouvelles aventures pour tous ces fantastiques personnages de bandes dessinées. Je brûle d’impatience de voir quelles belles créations vous allez encore inventer! Ce n’est qu’en restant créatifs que nous démontrons notre reconnaissance, moi pour ma jeunesse éternelle et pour le sort qui m’a amenée ici; et vous, pour votre éternel avenir et toutes les possibilités qui vous sont offertes de faire un monde meilleur. Chers compatriotes, je souhaiterais conclure avec ma propre devise, qui m’a souvent aidée dans l’adversité. N’oubliez jamais, sous le soleil ou sous la pluie: Avec courage et élégance, vous prendrez de l’avance. Ainsi décrété par la reine Bobette Ière.’

“De sjah van Iran en Farah Diba. Ik herinner me hun foto’s uit tijdschriften op de zolder van mijn grootmoeder. Ik meen me zelfs te herinneren dat de sjah noodgedwongen zijn vorige echtgenote Soraya moest verstoten, toen bleek dat ze hem geen kinderen kon schenken. Dit zou je mijn eerste indruk van Iran kunnen noemen. Daarna kwamen televisiebeelden van ayatollah Khomeini, een man die eruit zag alsof hij nooit in zijn leven had gelachen en hoopte dat ook nooit te moeten doen. Zijn vertrek uit Parijs naar Teheran. Gijzelaars in de Amerikaanse ambassade. Een zwarte sluier van orthodoxie daalde neer over het land, alle vrouwen moesten zich er kleden als de koningin van Onderland. Een terloopse vermelding, later, in de lessen filosofie, dat de beeldenstormer Michel Foucault de ayatollah Khomeini had gesteund. De zoveelste bekende Franse denker die een akelig regime aanprees. En nu ik Persepolis van Marjane Satrapi heb gelezen, mag ik besluiten dat Michel Foucault in 1979 waarschijnlijk even weinig van Iran afwist als ik, zelfs al had hij het land bezocht.”

Mijn nieuwe heldin, Marji uit Persepolis. De rest kunt u lezen in het volgende nummer van Stripgids.

“Het is fijn om een vrouw te zijn in Europa. Vrouw zijn in de wereld van Joann Sfar lijkt me soms nog prettiger. Of het nu gaat om Donjon of om ander werk, steeds lijkt hij bereid om zijn vrouwelijke personages nagenoeg alles te vergeven en hen te voorzien van bedwelmende charme. Niet dat ze er allemaal bijlopen als Rita Hayworth of Grace Kelly, hij ontwaart die bedwelmende charme ook in elk eenvoudig meisje-van-de-buren. Hij wekt de indruk dat hij dankbaar is voor het bestaan van vrouwen en daarvoor ben ik hem dankbaar. Een vrouw die zijn albums leest, kan uitrusten van verpletterende plichtsbetrachting en van verstikkend schuldgevoel. Die zijn niet nodig, leer ik uit zijn boeken, want wat een vrouw beslist, dat beslist ze toch gewoon? En anders beslist ze gewoon niet. God, wat een verademing.”

Ik las De kat van de rabbijn. De rest van mijn bedenkingen vindt u in het volgende nummer van Stripgids. En in het daarna volgende nummer: Persepolis.

Het speet me te vernemen dat Pom vandaag overleden is. Ik beschouw hem als de meest onderschatte niet-pretentieuze striptekenaar. En van zijn heldin Susan heb ik altijd gehouden.
Een fragment uit een column over haar, die ik schreef voor Stripgids.

Thuis groef ik mijn strips van Piet Pienter en Bert Bibber nog eens op uit de stapel Rode Ridder, Safari, Jerom, Robert & Bertrand, Biggles, Johan & Pirrewiet, Jommeke en Yakari. Stuk voor stuk onmodieuze beeldverhalen, maar beladen met jeugdherinneringen en nog steeds een bron van troost, of in elk geval vergetelheid, in slapeloze nachten. Ik herlas El Rancho Grande, De dubbel-koolzure-soda-bom en Bulder-lachgas. Daarna vroeg ik me af of tekenaar Pom niet een onderschatte figuur is. Plotseling viel zijn ontwapenende humor op: ik vond het grappig, hoe hij een prentje van een auto in een plensbui voorziet van het opschrift “Op een stralende zomerdag”, hoe hij de republiek San Felipe situeert “ten oosten van het westen in het noorden van Zuid-Amerika” en er iedereen Spaans-met-haar-op laat spreken ( Okéjos kamerados), hoe dwangarbeiders in de Democratische Arbeidersrepubliek zichzelf gelukkig prijzen dat ze geen kapitalisten zijn (“Lofzang in F-mineur”), hoe een Italiaanse charmezanger Rocco Macaroni heet, hoe hij meta-momenten inlast tussen zijn boulevardplotwendingen: “MAAR… zoals bekend speelt in een tekenverhaal het TOEVAL steeds ’n grote rol… (het toeval brengt gewoonlijk redding waar de inspiratie te kort schiet) DUS…” En hoewel ik altijd een fan van Susan ben geweest, bleek ze nog veel charmanter te zijn dan ik dacht. Om te beginnen herontdekte ik haar garderobe –de zwarte strik in haar paardenstaart, de zwierige jurkjes met mooie motieven en gevarieerde kragen, soepel vallende rokjes, de onmisbare chique regenjas en zijden foulard voor spionage-opdrachten, haar perfecte cowgirloutfit in El Rancho Grande. Misschien had ik zoveel oog voor detail niet verwacht in deze eenvoudig getekende strip. Bovendien weet ik een “multi-millionaire” wel te waarderen: sinds Pippi Langkous en haar kist met goudstukken in ons blikveld verschenen, weten we allemaal dat een persoonlijk inkomen vrouwen vrij maakt, en vrije vrouwen zijn nu eenmaal spannender, daar helpt geen lievemoederen aan. Susan is moedig: nadat haar auto op een bergweg beschoten is, uit de bocht vliegt en in een ravijn stort, is haar enige commentaar: “Verschrikkelijk! ‘n Ladder in mijn nieuwe nylons!” Die “dubbelgeweven nylons” zullen, aaneengeknoopt tot een touw, haar vrienden ook nog eens helpen uit een benarde situatie te ontsnappen. Het meest van al bewonderde ik haar zelfvertrouwen. “Nog voor geen 100 Pino Cabello’s gaat Susan op de loop!” Wil men haar gewapenderhand dwingen een verkoopscontract te ondertekenen, dan verscheurt ze het contract en gooit de snoodaards een pot inkt in het gezicht. Wordt ze gegijzeld door een geheime dienst, dan voorspelt ze accuraat: “Binnen twee dagen eten die kerels hier uit mijn hand.”