De Nederlandse Boekengids wijdt een nummer aan het thema digitale privacy. Ik mocht het hebben over de discrete beschutting die een boek aan een lezer biedt. De Mémoires van Saint-Simon kwamen daarbij goed van pas.

“Bood een boek me vroeger simpelweg de mogelijkheid om me te verdiepen in een andere geest, nu is het een instrument geworden om me terug te trekken uit de wereld. Als een monnik zit ik met een boekje in een hoekje. Geen satelliet lokaliseert me terwijl ik lees. Ik breng niemand op de hoogte van opwellende gedachten. Er bestaan geen foto’s van mijn hand die de bladzijden omslaat. Ik lees woorden, maar kan noch wil doorklikken naar iets anders. Wat er gebeurt is volkomen privé. De gewaarwording van vrijheid is des te sterker wanneer het boek uit de mode is, obscuur, veeleisend en het lezen ervan economisch nutteloos.

Een mooi voorbeeld van zo’n boek zijn de Mémoires van de hertog van Saint-Simon. Acht delen dundruk in de Pléiade-editie. De memoires beslaan de periode van 1691 tot 1723 en gunnen ons een blik in het leven van een Franse hertog tijdens het ancien régime. Wat is een hertog? In België treft men deze schepselen af en toe nog aan in hun natuurlijke habitat, in Nederland zijn ze uitgestorven sinds 1831. Wie was Louis de Rouvroy, hertog van Saint-Simon (1675-1755)? De late, enige zoon van een oude edelman, die de titel hertog gekregen had omdat hij de koning hielp om snel van paarden te wisselen tijdens de jacht. Deze anekdote leert je al iets over de maatschappij van het ancien régime. Maar ongetwijfeld brengt ze je ook iets bij over onze eigen tijd. Want er zijn nog steeds machthebbers en ze verlenen nog steeds gunsten. Nu dan op meer objectieve gronden? Meritocratisch?”

De rest van mijn vertoog op de website van dNBG.

 

Mijn verblijf in het kunstenaarshuis Blauwhaus leidde tot een kennismaking met de Munsterse meermin.

 

Je ziet mijn zilver, een glimp, een glans

in je ooghoek. Maar ik duik tussen het riet

en je ziet me niet. Wat denk jij wel?

Ik glibber, ik glij gestroomlijnd als geen

Verder, altijd smijdig verder,

Gestroomlijnd door onderstroom,

Samenvloeiing, afwaarts en opwaarts

Gepolijst door zoet en zout water, ja zelfs

Door sloten en goten. Getij wiegt mij.

Ik ben niet bang. Dit is mijn domein, niet

Het jouwe, mens, houterig gevorkt wezen,

Pinocchio van een ruwe ambachtsman.

Mij verwekte een diepe god van de zee, denk ik,

Of misschien de regen in het water,

Kringen tekenend die verglijden in bedrieglijke

op-art en heldere bellen bollend die een ogenblik

de wereld weerspiegelen.

De kringen werden mijn schubben, de bellen

Mijn brein, ogen, lippen, borsten. Ik besta

Van lang voor enig paaldorp in enig moeras,

Houterig gevorkt; ik zag mammoet,

Wisent en wolf in deze wastine jagen, soms zelfs

Op mij. Mis! En jij durft te vragen

Wat ik hier doe op schild, monument en zegel?

Land is slechts zand waar water

Afrolde naar een betere bedding.

Het minste deel heb jij.

 

De rest van het meerminnenlied kunt u komende zondag beluisteren tijdens de wonderlijke Blauwhaus-zoektocht in Waasmunster. Wees welkom!

Morgen komt Mayken Bruegel, vrouw van, aan het woord in het Snijders&Rockoxhuis. Ik lees voor uit mijn verhaal en vertel over de kunst van het bewaren. In de hoop u daar te mogen begroeten.

Causerie om 14.45 en 15.45 u. in het Snijders & Rockoxhuis, Keizerstraat 10-12, Antwerpen.

Erf je een kapelletje, dan verzorg je het. Mijn ouders gingen aan de slag. De mei-versiering doet me altijd denken aan die versregel van Gerald Manley Hopkins: May is Mary’s month and I / muse at this and wonder why…

De geur van meidoorn snuif ik met volle teugen op. Een vaantje van de Chinese vaantjesboom dwarrelt neer in een rozenstruik. De mispelbloem herinnert me aan de Arenbergs in Leuven.  De tuin in de Kempen leeft op in de regen.

Een dag om in een kasteel te vertoeven, boeiende lezingen te beluisteren (100 jaar Bauhaus, bijna dag op dag) en om de abdij van Roosenberg te bezoeken, een gebouw van Dom Hans Van der Laan dat de bezoeker omvat met schaduw en licht en dat rust brengt in hartslag en voetstap. Blauwhaus is een spel met Arts & Crafts, kunst en handwerk, inspiratie en samenhorigheid. Wordt vervolgd.