La Berma

Sarah Bernhardt
Sarah Bernhardt, “reine de l’attitude, princesse des gestes”

Ik leerde Sarah Bernhardt kennen dankzij Lucky Luke. Later vond ik in een antiquariaat haar autobiografie en las ik over haar in andere bronnen. Die bevestigen vele details van Luke’s avontuur. Morris heeft zich uitstekend gedocumenteerd. Onderweg in de States kocht Sarah inderdaad een walvis, om maar iets te noemen. En de ontdekkingsreis gaat verder. Want Marcel Proust schreef ook over haar, in Op zoek naar de verloren tijd. Daarin heet zij la Berma. “In de zinnen van de moderne dramaturg even goed als in de verzen van Racine wist la Berma weidse beelden van smart, edelmoedigheid en passie op te roepen die haar eigen meesterwerken waren, en waaraan men haar herkende, zoals men een schilder herkent in de portretten die hij maakte naar verschillende modellen.” Proust wijdde vele bladzijden aan la Berma en schreef daarmee een bijzonder ontroerend eerbetoon aan de dramatische kunst.

Over Sarah Bernhardt als heldin bij Lucky Luke, zie de volgende Stripgids.

Op straat

Mme Standish, Proustiaanse muze (foto Nadar)
Mme Standish, Proustiaanse muze (foto Nadar)

Helaas! als het mij onverschillig liet gelijk wie te ontmoeten behalve haar, dan was het voor haar, dat voelde ik, enkel draaglijk om gelijk wie te ontmoeten behalve mij. Tijdens haar ochtendwandeling werd zij begroet door heel wat idioten, die zij ook als dusdanig taxeerde. Maar beschouwde zij hun verschijning niet als een belofte van genot, dan toch als een toevalligheid. En zij hield hen soms staande, want er zijn ogenblikken waarop men de behoefte voelt uit zichzelf te treden, om de gastvrijheid te aanvaarden van andermans ziel, op voorwaarde dat deze ziel, hoe bescheiden en lelijk ook, de ziel van een vreemde is – terwijl ze geërgerd aanvoelde dat ze in mijn hart slechts zichzelf zou aantreffen.

(De verteller van Marcel Proust komt in de problemen, bij het achternalopen van Oriane de Guermantes. En wat een prachtige zin levert dat op.)

Marcel Proust , Le Côté de Guermantes I (Pléiade, 2, p. 442)

Vooruitzicht

Chateaubriand beschrijft een collega-minister in de jaren 1820 en schetst al doende een toekomstbeeld dat me bekend voorkomt.
“M. de graaf van Villèle begreep de maatschappij niet waaraan hij leiding gaf. Ik ben ervan overtuigd dat de degelijke kwaliteiten van deze handige politicus niet tot hun recht kwamen op het tijdstip van zijn bewind: hij was te vroeg aan de macht gekomen […]. Financiële operaties, commerciële verenigingen, de industriële ontwikkeling, de kanalen, de stoomboten, de spoorwegen, de grote wegen, een materiële maatschappij die slechts naar vrede verlangt, die enkel droomt van levenscomfort, die van de toekomst uitsluitend een eeuwig heden wil maken, in die omstandigheden zou M. de Villèle koning zijn geweest.”
Voedsel voor de gedachte. Niet de briljante conservatief Chateaubriand wil van de toekomst “een eeuwig heden” maken, de econoom wil dat. (Als de spreekbuis van degenen die levenscomfort genieten.)

(Memoires d’outre-tombe, boek 28, hoofdstuk 17)

Meneer Minuscuul

minuscuul

Wat is er mooier dan op een dag een pakje met een boek te ontvangen? Ik vond Meneer Minuscuul en de walvis in de brievenbus, een Pools kinderboek van Julian Tuwim uit 1956, nu zwierig vertaald door Jo Govaerts. De illustraties van Bohdan Butenko zijn elegant en doeltreffend.

Om het bootje gezellig te maken
had hij kussentjes mee en een kleed,
waarna hij uit één enkele lucifer
nog vier flinke roeispanen sneed.

Het brengt me rust, dit soort lichtvoetige verhaal over een piepkleine mens die nagenoeg helemaal slaagt in zijn expeditie.

Docu-press 1

AMVK

In het Masereelcentrum opende zaterdag een boeiende tentoonstelling over de prenten die AMVK maakte tijdens haar residentie ter plaatse. Ze toonde er de reeks Verborgen Lagen, waarin ze experimenteert met kleuren en dragers; er is ook drukwerk te zien uit de jaren 1970-1980. Samen biedt dat een verrassend overzicht van haar grafische activiteit – of, om woorden te gebruiken die ik las op een vroeg werk van haar, “nieuwe vormen van onkomfortabel plezier”.

P1010939
Vernissage in het Masereelcentrum

Op Bolk

Scheldeprijs nadert
Scheldeprijs nadert

Mijn vader vond dat ik “er eens tussenuit moest” en dus stonden we een kwartier later te kijken naar de Scheldeprijs. Op de Bolksendijk. En wat een licht in de lucht!

Scheldeprijs zoeft voorbij
Scheldeprijs zoeft voorbij

Sprookjesboekstadje

Ringenhof, Lier (foto F. Halard)
Ringenhof, Lier (foto F. Halard)

Terwijl mijn boemeltreintje stopt in het station van Lier, lees ik in mijn Amerikaanse Vogue: “Nestled in the storybook city of Lier, Dries Van Noten’s enchanting Belgian home and sprawling poetic gardens cast their spell on Hamish Bowles…” Dat treft. Ik stuit de laatste tijd voortdurend op landgenoten in het Amerikaanse magazine, onlangs nog mocht ik AMVK op deze bladzijden tegenkomen.

U.S. Vogue, March 2014. Meer over het Ringenhof in een mooi boek van het Liers genootschap voor geschiedenis.

bergmann