Wat waren westerlingen welbespraakt. En wat bleken leraren klassieke talen goede jazzpianisten, terwijl leraren lichamelijke opvoeding voor de ritmesectie zorgden. Een parel.

Onlangs bezochten we Antoon van Dycks schilderij Sint Martinus in de Sint-Martinuskerk te Zaventem. Het verslag van die visite vindt u in het nieuwe nummer van Openbaar Kunstbezit in Vlaanderen. We kregen de smaak te pakken en reden naar Bocholt om het wonderlijke Mariaretabel te bekijken. Daarover meer in het volgende nummer van  OKV. Bleek men daar in Bocholt over meer topstukken te beschikken. Deze fantastische Sint-Christoffel, bijvoorbeeld, een reus van eikenhout in oosters gewaad. Christoffel droeg het Jezuskind over een rivier en ondertussen zwom er een vis in zijn geldbuidel. Een heerlijk grappig detail, bedacht door beeldhouwer Jan van Steffensweert (of een navolger) aan het begin van de zestiende eeuw. Vaut le détour!

Nijntje aan zee. (Miffa clamat: vado tecum…) Mijn enige boek over de kleine heldin. Maar niet mijn enige boek met illustraties van Dick Bruna. Bij een zomerse picknick hoort al gauw een gezellige pocket over inspecteur Maigret, met een Bruniaanse omslag vol felle kleuren.

Fotografe Nina Leen heeft me nog nooit teleurgesteld en de ontdekking van een reeks foto’s over kindermode draagt bij tot de vreugde. De reeks verscheen in het tijdschrift Life, aan het eind van de jaren 1950 of begin jaren 1960. Kinderen als volwassenen met hun eigen wagenpark, wat een charmant idee.

(Een blauwe Ford Thunderbird uit 1955 en 2 J 40 Austins, verneem ik van de expert.)

Met griep op de sofa. Een goede gelegenheid om gedichten te herlezen die ik leerde kennen op de Boekenbeurs. Vlijmscherpe gedichten.

“Een zwarte doos vouwen
in de open economie
van Nederland, zonder doorstroming
op de woningmarkt, zonder opdrachten
of gemeenschap
en erin kruipen, niets doen.
In Zuid-Frankrijk propte ik me vol
terwijl ik Zwaartekracht en genade
van Simone Weil las
die zichzelf verhongerde
om dichter bij de arbeiders te kunnen zijn.
Zelf was ik toen al opgegeten
door het netwerk.
In de lompen van de freelancer
en met de eigenschappen die ik nog overhad
(rottend, nauwelijks vermarktbaar)
probeerde ik in gesprek te gaan met Simone Weil
en haar te volgen door de nacht.
Maar het gesprek bloedde dood
en ik stroomde door, geloofde in mijzelf.”

Frank Keizer, Onder normale omstandigheden. Gedichten, Polis, Antwerpen, 2016.

“Averroës werd in Europa de Commentator genoemd omdat hij uitvoeriger dan wie ook Aristoteles becommentarieerd heeft. Meer nog, het is door de vertaling van zijn commentaren dat Aristoteles in Europa werd geïntroduceerd.”

Dit las ik vanmorgen in een opiniestuk in de de krant en het herinnerde me aan mijn lessen filosofie, waarin de rol van de Arabische filosofen Avicenna en Averroës steeds werd geprezen. Het is echter ook weer niet zo dat de figuur en de geschriften van Aristoteles volslagen onbekend waren in het westen voordat Averroës de Commentator in de twaalfde eeuw ten tonele verscheen. De ideeën van Aristoteles bleven bewaard in verzamelwerken als die van Boëthius en men kende kleinere logische geschriften van zijn hand. De oudst bewaarde manuscripten van de antieke wijsbegeerte bevonden zich echter in het oosten en die waren door de islamitische veroveringen lange tijd moeilijk toegankelijk.

Ik grijp terug naar het standaardwerkje dat ons indertijd is aangeraden en lees met plezier de waardige volzinnen van Hans Joachim Störig. “Voor het geestelijk leven [in het islamitische rijk] was een van de belangrijkste elementen, ja het belangrijkste naast de mohammedaanse godsdienst, de oude Griekse wetenschap en filosofie. De kennis daarvan verbreidde zich van de 8e eeuw af door vertalingen en commentaren van islamitische geleerden en ook van christenen uit het oosten, die onder de Arabische heerschappij leefden, spoedig over de gehele Arabische wereld, en en daarnaast overigens op gelijke wijze ook de kennis der Indische geestesbeschaving.”

Ik beschouw het als een van de kleine wonderen van het internet dat ik vandaag voor het eerst een afbeelding van Hans Joachim Störig kan zien.

K. Debeuf, De grootvader van de verlichting, De Standaard, 2/2/2017, p. 38.

Hans Joachim Störig, Geschiedenis van de filosofie 1, Utrecht-Antwerpen, 1972, p. 235.