Toen ik Leonora aantrof op de schappen van Het Besloten Land, waren zowel zij als ik snel verkocht. Een jonkvrouw te paard met een zwaard, op queeste? Waarom komt men dat zo zelden tegen, in deze lichte, bekoorlijke tekenstijl? Het voorplat was zelfs letterlijk gerubriceerd, als een bladzijde uit een middeleeuws handschrift: rode inkt markeerde de initialen van de makers, David B. en Pauline Martin. Van David B. wist ik dat hij beroemd was, van Martin had ik nooit eerder gehoord. Samen leverden ze een magisch mooi boekje af.

Leonora della Civetta is een Italiaanse edelvrouw die te veel ridderromans heeft gelezen. Maar in de vijftiende eeuw is er van de idealen en de praktijk van het ridderwezen niet zo veel meer over. Omdat er geen mannen meer op avontuur vertrekken om de Heilige Graal te vinden – de enige ware uitdaging voor een ridder – besluit Leonora hun taak over te nemen. Ze gaat niet onbesuisd te werk. We maken kennis met haar op het ogenblik dat ze, met haar paard en kat, een kluizenaar bezoekt om hem te raadplegen over haar plannen. Deze oude eremijt beweert dat vrouwen de Graal niet kunnen vinden “om evidente symbolische redenen”. De Graal is immers een vergaarbak en vrouwen zijn dat ook. Vervolgens probeert hij Leonora te kussen. Ze weert hem verontwaardigd af en de lezer wordt ondergedompeld in heerlijk subtiele humor. “Na jaren van versterving en gebed”, zo beweert de kluizenaar, “ben ik op het punt gekomen dat mijn kleinste daad een gebed is. Je wilt niet de liefde met me bedrijven, in orde, dan zal ik bidden, het effect is hetzelfde.” Mooi toch, zo’n typisch argument van sekteleiders in een avonturenstrip (zij het dat de eremijt zich beter, en logischer, gedraagt dan menige sekteleider: want als seks hetzelfde is als bidden, dan is bidden uiteraard even meeslepend als seks). Vele passages in Leonora’s queeste getuigen van deze diepe, maar lichtvoetige mensenkennis. Leonora vindt vervolgens een piepjonge kluizenaar aan de andere kant van de heuvel, die heel wat positiever is ingesteld. En ze vertrekt, op zoek naar een magische fontein waarover ze heeft horen vertellen. Wie van het water drinkt, beleeft meteen iets wonderlijks. Een goed uitgangspunt voor een Graalridder.

Het vervolg kunt u lezen in de nieuwe Stripgids.

Voor mijn reeks Heldinnen in Stripgids bracht ik een dag door met Cyann, een stoere ruimtereizigster gecreëerd door François Bourgeon en Claude Lacroix. In het eerste album van de cyclus is Cyann de troonopvolgster van een verre planeet, een verwend nest en een vrolijke verleidster. In haar kringen is het usance om slechts enkele vernuftig samengeknoopte sluiers te dragen. Mij amuseerde het feit dat de tekenaars haar futuristische ensembles completeerden met schoentjes van onvervalste achttiende-eeuwse snit.

Ik kreeg een boek “voor mijn kermis”. Deze ouderwetse omschrijving beviel me. Geen spekken, schietkraam of vliegtuigjes, maar een autobiografie van een Vlaams auteur, getooid met de slimme benaming Roman. Paul Claes (“Je houdt van schuilnamen. Je geliefde schuilnaam is Paul Claes.”) schreef met Het hart van de schorpioen een beknopt thematisch woordenboek van een leven, waarin alle lemmata meesterlijk door elkaar zijn geschud en de lezer van de ene verrassing naar de andere voeren. Benamingen voor soorten snoep, geliefde strips, raadsels, spelletjes, talen geleerd met behulp van Assimilboekjes. De beknoptheid – een eigenschap die in autobiografieën niet genoeg kan worden geprezen –  is die van mozaïeksteentjes: men vindt kleine, krachtige fragmenten, die vaak licht en glans vangen, en samen, gezien van op het juiste punt in de verte, een beeld vormen.

Wellicht worstelen alleen jonge schrijvers met vragen als deze: “What would you rather be, happy or Hölderlin? (Theodore Roethke)”.

Paul Claes, Het hart van de schorpioen, Amsterdam, 2002.

De Vlaamse Auteursvereniging voert een langlopend onderzoek naar het inkomen van Vlaamse auteurs, striptekenaars, vertalers en illustratoren. Deze week stelde zij een eerste reeks resultaten voor aan de pers. Honderddertien literaire auteurs gunden de onderzoekster een diepe blik in hun portemonnee. Een verrassend hoog aantal deelnemers, zeker wanneer men in overweging neemt dat het inkomen een onwankelbaar taboe is in onze samenleving.
In een statistisch onderzoek worden de extremen afgevlakt, om het globale beeld niet te vertekenen. Enkele zaken vallen op. Literaire auteurs behoren tot het hoger opgeleide deel van de bevolking, maar verdienen doorgaans niet evenveel als hun opleidingsgenoten. Daarbij komt nog dat opbrengsten uit literair werk slechts bij 15 percent van de ondervraagden de helft (of meer) kunnen bijdragen aan het maandelijkse gezinsinkomen. Schrijven als liefdewerk? Vaak wel. Ach, hoor ik mopperen, je kiest er zelf voor, mens, zit dan niet te zaniken. Precisering: een schrijver kiest voor het schrijven – in België moet je dan de keuze tussen verschillende bedenkelijke sociale statuten, gesneden op maat van anderen, erbij nemen; de slordige uitbetaling van een miezerig leenrecht door de bibliotheken (het leenrecht ligt hoger in de ons omringende landen en wordt er veel efficiënter geïnd); het jeunisme in de media, waardoor almaar verjongende redacties ieder perspectief op oeuvres en loopbanen van oudere schrijvers ontberen; het feit dat sommige televisie- en radiojournalisten geloven dat ze je een vorstelijke gunst bewijzen wanneer ze jou gratis voor hen laten opdraven en werken.
Ondanks deze omstandigheden worden literaire auteurs professioneler, zo blijkt. Voorbij is de tijd dat nagenoeg iedere Vlaamse schrijver ambtenaar was of inspecteur van het onderwijs. Heel wat schrijvers wagen het om van hun pen te leven. Een op vijf slaagt daar ook in. Dat is al bij al verheugend. Vergelijk het met Rubens. Denkt u dat die op een dag als een grote meester uit de lucht is komen vallen, om nu al eeuwen geld in het laatje te brengen voor Antwerpen? Nee, hij groeide op in een cultuur waar schilderkunst in aanzien stond en professioneel beoefend werd door vele collega’s, wier namen nu misschien alleen nog bij specialisten bekend zijn. Zij vormden de humus.
Mijn diepste overtuiging, ik kan het ook niet helpen. Schrijvers houden de taal levend. Of wilt u enkel ambtenarees, journalees en propaganda van spin doctors onder ogen krijgen? En wie de taal levend houdt, houdt de geesten wakker.