FAAM is vandaag gelanceerd, het virtuele museum voor Vlaanderen. Het lijkt alsof ik vorig jaar niets anders deed dan er teksten voor schrijven. Van Campine kippen tot keizerin Maria Theresia, je vindt ze bij FAAM.

Mayken Verhulst, kunstenares en bron van inspiratie voor Pieter Bruegel, Pieter II Brueghel en Jan Brueghel, staat centraal op het Begga-festival in Mechelen, volgende zondag. Ook ik zal er zijn, om te vertellen over deze Mevrouw Renaissance.

Gisteren: de eerste citroenvlinder. De eerste hommel. Sneeuwklokjes, krokussen, camelia’s, sarcococca, het eerste bloeiende speenkruid. En onverwacht bezoek, zodat we konden overgaan tot de eerste koffie in de zon. Dank aan de fotografe, Nicol Andrea, die niet ophield het licht te prijzen. “Winterlicht, het mooiste licht.”

Ik opende de gordijnen en zag een zonsopgang, felroze en lichtblauw achter de zwarte bomen. De nieuwe vennen in de weiden kleurden goud, blauw en grijs. Daarna roerde het grote beest, mijn tyrannosaurus rex, zich weer: de verwarming weigerde dienst. Misschien is de mazout bevroren, zei de loodgieter aan de telefoon, alvorens op skivakantie te vertrekken. Het ziet ernaar uit dat hij gelijk had. Ik wandelde over krakende bladeren om te kalmeren, veegde de condens van het kapelraam. En toen het grote beest opnieuw getemd was en de kamers zich met warmte vulden, trakteerde ik mezelf op een stuk appelcake en een hoofdstuk uit Ronald Blythe’s Next to Nature (January). “Ik duw gekreukeld inpakpapier zonder omhaal in een zak, veeg asse weg, verwijder gerimpelde appels en dan, zonder waarschuwing, schijnt de Driekoningenzon naar binnen, waardoor mijn oude interieur er opeens smoezelig uitziet en een grote schoonmaak vereist. Als kinderen ruimden we bedroefd de papieren slingers op en vouwden we de papieren klokken weer dicht. We zagen de sneeuwman wegdruppelen en observeerden zijn dood. Alles was anders toen, en dat kon ook niet anders.”

Kerstmis wordt me elk jaar dierbaarder, merk ik. Herinneringen aan kerstversieringen die ik als kind samen met mijn moeder kocht, herinneringen aan een prachtige boom vol zilverlamé bij mijn grootmoeder (en daaronder de traditionele pakjes voor ons, kleinkinderen: een nieuwe pyjama, een peignoir of een handdoek met een geborduurd initiaal), herinneringen aan de bal in de vorm van een huisje die ik ter voltooiing in de kerstboom van mijn andere grootmoeder mocht hangen – ik wil ze niet missen. En nu stevenen we alweer op Driekoningen af. Weemoedig voorwaarts, schreef een vriend.

Waaraan ging december op? Ook aan het kijken naar het mooiste mannenportret van de zeventiende eeuw. Ernaar kijken en er een verhaal bij bedenken, op maat van een enkele lezer. Met dank aan Michaelina Wautier, schilderes in Brussel, woonachtig nabij de Kapellekerk, tot 1689.

Honderd jaar geleden overleed de Gentse schrijfster Virginie Loveling. Morgen organiseert de KANTL een symposium over haar werk, waar ik het zal hebben over “Erfelijk belast”, dit voorjaar heruitgegeven. Spannend, somber, gothic. Met die mooie cover van Paula Modersohn-Becker! En een nawoord mijnerzijds. Op mijn immer rommelige bureau (ooit samen met mijn vader gekocht, in een brocantehal in Brecht…) is vandaag ook “Levensleer” neergestreken, het geestige boek dat Loveling samen met haar neef Cyriel Buysse schreef, in 1912. Ze was toen zesenzeventig. En de Eerste Wereldoorlog moest nog uitbreken, een oorlog waarin ze een clandestien dagboek bijhield. Wat een dame.

Ook op de VRT-website verscheen vandaag een mooi artikel over haar.

Zaterdag mag ik in de Tuinzaal van CC de Warande schrijver Jan Hertoghs interviewen over zijn fijnzinnige boek Alles voor de Kempen. Meer nog: ik mag jonge kunstenaars die nu exposeren in Zandgrond, vragen wat zij zoal van de Kempen vinden, en van het iconische werk van Jakob Smits. Kortom: zwijgen op zijn Kempens gaan we niet doen. Wees welkom!

(Foto: Stijn Vervecken)

Soms vind je op dat internet inderdaad wel eens iets. Ik dacht dat ik thuis was in afbeeldingen van Maria van Bourgondië (1457-1482). Portretten, miniaturen enzovoort. En toen stuitte ik, in de Canon van Nederland nog wel, op dit beeld. Zonder verdere uitleg, alleen haar naam. Het kunstwerk bevindt zich in het nationaal Museum van Servië in Belgrado. Ik vond geen online catalogus en lees geen Cyrillisch schrift. Maar hoe mooi is dit.

Voor OKV verdiepte ik me in de stukken glazenierskunst op de Vlaamse Topstukkenlijst. Hetgeen me herinnerde aan mijn oudoom de glazenier, van wie ik zoveel creaties in situ nog niet gezien heb. In Orval, in Koekelberg. Gelukkig verzamelden mijn ouders ook zijn werk, zodat ik in hun huis toch af en toe kan baden in het licht van zijn maaksels. Vooral op een prachtige dag als deze.

En op een prachtige dag als deze trok hij er zelf ook graag op uit, om en plein air te schilderen. Geef hem maar eens ongelijk.

(Foto via website Hoogstraten, Jan Huet pad)