Tijdens de voorbereidingen voor de oudleerlingendag van het schooltje in Merksplas-Kolonie zag ik plotseling deze reeks woorden terug, waarmee ik heb leren lezen en schrijven. Het allereerste officiële woord van mijn schooljaren was dus tegelijkertijd mijn naam. Als dat niet uitnodigend is. En omdat men de meest voor de hand liggende vragen altijd met dertig jaar vertraging stelt, verneem ik nu pas dat mijn ouders met exact dezelfde woordenreeks geletterd werden.
Oudleerlingendag schooltje Merksplas-Kolonie, 15 september
Leen Huet 
zo lang is het geleden, dat het woord ‘rijf’ nauwelijks nog bestaat!
‘Rijf’ lijkt me ook een echt Kempens woord – hier te lande wordt het nog volop gebruikt 🙂
zo lang is het geleden, dat het onderwijs nog dialectisch was!
Is het dan tegenwoordig tussentaals?
Gisteravond was het klassikaal oudercontact van het eerste leerjaar, om de ouders te tonen hoe men leert lezen en rekenen etc. Nu is het “maan, roos vis”, maar het principe blijft het zelfde.
Ik denk dat “rijf” Antwerps is, of Brabants. In mijn familie, die van “de Vlaanders” was, sprak men van een “rakel”, maar als kind in Antwerpen, hoorde ik “rijf gebruiken, terwijl ik zelf “hark” leerde. Vreemd hoe dergelijke oude gebruiksvoorwerpen verschillende namen hadden, maar toch naar dezelfde derde benamig evolueerden…
Juist, de hark! Rakel vind ik ook een mooi woord, omdat het doet denken aan oprakelen. Rijf is me zo vertrouwd dat ik me moet inspannen om nog te bedenken dat ‘hark’ het correcte Nederlands is. Het hangt er natuurlijk ook vanaf tussen welke andere taalgebruikers je je bevindt. ‘Maan roos vis’ vind ik ook een mooie reeks, maar dan zou ik met roos beginnen.
‘Binnenrijven’ en ‘oprakelen’. Zo blijven oude woorden leven. Mijn zoon leerde trouwens nu als eerste woordje ‘rik’. Die staat ook in deze rij. Mijn eerste woorden waren an en jan.
Voor zover ik mij herinner, ging dat niet met kaarten. Wel hadden we thuis een boekje met daarin plaatjes van ‘gijs’ en ‘geit’.
Op de kleine tentoonstelling bij de reünie zag ik ook een leesboek, opgebouwd rond de karakters Leen, An en Jan (en vader en moeder). Dit hebben wij zelf niet meer gebruikt, mijn moeder herkende het wel. Ik ben blij dat ‘Rik’ nog steeds in de gratie is! En inderdaad, binnenrijven, een mooi ironisch woord.