Ach ja, economen. Er zitten ontzettend lieve mensen tussen, maar ze hebben naar mijn smaak van in hun jeugd al een beetje te veel gerekend. Als ik dit ga studeren, krijg ik die return on investment. En dan pas ik op ideale wijze in de best beloonde mal. Vervolgens word ik een topschoonzoon. Zulke gedachten vervelen mij, in jongelui. Of vergis ik me, studeren sommigen ook economie omdat ze een filosofische belangstelling voor de natuur en de werking van geld hebben?
Blijkbaar wel, want nu lees ik dit, in een interessant interview met Bernard Lietaer. “Vandaag is het de job van centrale bankiers om schaarste te creëren: er is niet genoeg geld voor iedereen. Met een conventionele munt als de euro, die schaarser moet zijn dan zijn nut, kan je dus geen collectieve samenwerking en creativiteit doen ontstaan. In feite is er op deze planeet genoeg werk voor iedereen: zo moeten we bijvoorbeeld dringend onze steden opfleuren. Maar wie denkt dat dit zal worden betaald in euro’s, is niet goed wijs. Dat kan gewoonweg niet. Laten we dus andere munten ontwikkelen, waarmee we wel iedereen aan het werk kunnen krijgen. Zo kan een stad ervoor kiezen om cultuur extra te waarderen en te bevorderen met een complementaire munt. Ze kan zelfs beslissen dat iedereen een deel van zijn belasting in die munt betaalt. Dat is vrij eenvoudig te organiseren. De enige taak van de overheid bestaat er dan in om die belasting te innen, al de rest kan bottom-up gebeuren. Zo kan je een coöperatieve economie installeren waarin ngo’s dezelfde rol kunnen spelen als ondernemingen nu doen in een competitieve economie. Nu moeten ngo’s met elkaar concurreren voor schaars geld en voor doelstellingen die in wezen coöperatief van aard zijn. Dat stelt enorme beperkingen aan wat zij kunnen bereiken. Met een alternatieve munt kunnen ze samenwerken en geld gebruiken dat niet schaars hoeft te zijn. Er kan gewoon genoeg van zijn.”
Een econoom beweert dus dat een eenheidsmunt werkgelegenheid doodt. Eindelijk begin ik de wereld een beetje te begrijpen. Tot op heden geloofde ik dat het enige alternatief erin bestond als individu te trachten win-winsituaties te creëren. Denkwerk aan de winkel.
Het volledige interview vindt u hier, op de mooie site van rekto:verso.
Leen Huet 
Er is heel veel denkwerk aan de winkel. Nieuwe problemen kunnen niet met oude oplossingen bestreden worden.
Pure economie kan, heb ik horen zeggen, een intellectueel genot bieden.
Gisteren een discussie gehoord over hoe thelogische ideeëen van o.a; Thomas van Aquino het hedendaagse schuldbesef, en juist het financiële schuldbesef determineren, en daarmee geheel de discussie rond de “grexit” en de euro, etc etc.
Ik denk en hoop dat als er op dit niveau, boven het particuliere, gedacht kan worden, we eruit zullen geraken. Hoop ik…
De mollige doctor angelicus, wie had gedacht dat hem nog dingen te verwijten vielen :-). (Laten we niet vergeten dat de tijdgenoten ook onderscheid konden maken: Thomas was voor hen de engelachtige geleerde, maar Franciscus was de serafijnse heilige – “engelen” waren de laagste orde van engelen, serafijnen de hoogste, want de meest liefhebbende. Kortom, intellect is goed, liefde is beter. Een terloopse opmerking van de prof middeleeuwse wijsbegeerte die ik altijd heb onthouden.)
Ik ben geen expert, maar Bernard Lietaer snijdt een paar thema’s aan die me boeien, zoals: als de hele wereld vol werk en dringende taken ligt, waarom is er
dan niet voldoende werkgelegenheid? Hoe komt het dat gemeenschappen in bepaalde periodes samen kathedralen kunnen bouwen en in andere eeuwen dit soort gemeenschappelijke projecten niet langer realiseerbaar lijkt, omdat alles
gefragmenteerd is? Ik ben het niet eens met alles wat hij schrijft, maar hij heeft
in elk geval een verfrissend brede kijk op de dingen.
Een verfrissende kijk is nodig. Ik ben opgelucht dat het begint te komen.
Persoonlijk, maar wie ben ik, geloof ik niet in zijn oplossing. Het is erg particularistisch, totalitair en exclusief : enkel wie in die bepaalde gemeenschap zit kan er aan mee doen, cfr. dat Toreke in het Rabot : zo als ik het lees, zijn dus al die winkels en eethuisjes etc enkel bestemd voor leden van de buurt.
Er bestaan trouwens nu ook al, bv hier in Antwerpen, dergelijke systemen, van alternatief geld, waar je bepaalde dingen doet voor anderen, die prestaties worden ingeschreven, en je krijgt er punten of iets dergelijks voor in de plaats, waarmee je dan prestaties van anderen kunt vragen.
Het is een paar jaar geleden dat ik er van gehoord heb, en weet niet hoe de situatie nu is.
Zijn artikel lijkt op een pleidooi voor herinvoering van een soort van parallelle Drachme…
Wat betreft die kathedralen, denkt u niet dat op het einde van de Middeleeuwen, gewoon het wereldbeeld (en godsbeeld !)veranderd was, en gothische kathedralen als “verouderd” beschouwd werden, samen met inderdaad economische en sociale veranderingen, zoals de Zwarte Dood, de 100jarige oorlog, de Nieuwe Wereld, …
In Antwerpen is men rond 1530 met een uitbreiding van de kathedraal begonnen. De kerk is toen door een brand zwaar beschadigd, waardoor het budget voor de herstelling diende gebruikt ete worden, en toen was men al in de godsdiensttwisten en de andere troubles, waardoor een extra grote kathedraal geen project meer was.
In Keulen is de kathedraal wel afgebouwd, in een periode dat Duitsland 1 werd.
Staten hadden geld voor andere project, zoals enorme paleiscomplexen, een steenwegennet of militaiire versterkingen.
Maar dat is maar een puur persoonlijke opinie vanop de zijlijn.
Ik ben in elk geval blij dat er hevig nagedacht wordt,
U zou gelijk kunnen hebben. Die alternatieve munten, er zijn natuurlijk ook ruilmarkten en dergelijke. Ook waar hij schrijft dat in andere gemeenschappen mensen veel meer aan kunst doen, twijfel ik – mensen deden en doen dat hier toch ook, in fanfares, rockgroepen, toneelgezelschappen, kunstacademies etc. Dus misschien is hij wat te starry-eyed, naar mijn smaak. Inderdaad, ik moet nadenken.
En misschien is de sociale zekerheid wel zo’n “kathedraal”, niet gebouwd door een stadsstaat maar door ons allen in de natiestaat.
toch even enkele economen met “filosofische belangstelling” signaleren: Keynes (obviously), Adam Smith (welja, wegens zijn “Theory of Moral Sentiments”, die helaas minder school heeft gemaakt dan zijn illusieloze analyse van “verlicht eigenbelang” als motor van de economische activiteit). En dan is er nog de onvolprezen Amartya Sen – een economist meer geïnteresseerd in ‘The Idea of Justice” dan in ‘return on investments’.
Dank je Flâneur!
Ik wilde reclame maken voor het rekto:verso nummer, dat volledig aan economie is gewijd.
Ja, ik vind rekto:verso bij wijlen ook schitterend. En economie: hoe ouder ik word, hoe meer ik ervan overtuigd geraak, dat in wezen ALLES mij kan boeien. Als economie zelfs in staat is dat te doen, zoals nu blijkt 🙂 Dank!
Economie is filosofisch heel interessant, denk ik, alleen wordt het debat vaak gemonopoliseerd door, tja, door herkauwers.
Alternatieve munten?
Tja, en wie betaalt er dan mijn pensioen?
Oeps, en het mijne? Ach, er zal er geen zijn. Maar ik denk dat hij die alternatieve munten bedoelt als aanvulling op de euro.
Ik bedoelde: op ‘ruilhandel’ wordt er geen sociale bijdragen afgedragen.
Dat is zo. Ik sta niet zo negatief tegenover de eenheidsmunt als B. Lietaer, maar aanvullingen zijn wel denkbaar. Enfin, veel burgers zorgen daar zelf al voor, met vrijwilligerswerk en caritas, natuurlijk. Misschien moet ik ook nog eens Lambiorix van Suske en Wiske herlezen, als economische fabel.
Het is weer eens heel mooi gezegd vind ik: herkauwers. Ze vermoeien inderdaad.
Dank je, Stijn!
Maar ze besmetten ook vele andere terreinen: de cultuur, de politiek…
Met warme lucht.