De landing in Normandië leek me toch vooral een schietkraam. Ik vind het niet vanzelfsprekend om te lezen: Zij gaven hun leven voor onze vrijheid. Want ze hadden hun levens voor zich, en ze werden simpelweg afgeknald. Het is verwarrend en pijnlijk om over na te denken.

Op het kerkhof vind je een eerbetoon aan de Poolse pantserdivisie die het dorp hielp bevrijden, en het graf van piloot John Thould die op 13 oktober 1944 hier sneuvelde. Per ardua ad astra, Door de moeilijkheden naar de sterren. Voorts heerst er serene rust. Iemand staat met gebogen hoofd bij een recent graf. Elders poetst een man met tedere zorg een grijze grafsteen.

Venetië bestaat, al was ik dat de laatste jaren vergeten. Nu neem ik mijn eigen bloemlezing over de stad opnieuw uit de kast en voel de oude betovering van de verre droom opkomen. “Jullie leven hier als zeevogels,” schreef Cassiodorus in de zesde eeuw. Wat een zin!

Afbeelding uit Gabriel Faure, Venise, (Collection Les Beaux Pays), Parijs-Grenoble, 1950.

Ik overwon mijn natuurlijke neiging tot luiheid dankzij een verzoek uit het Bonnefantenmuseum: een verhaal over Pieter Bruegel en de zeven hoofdzonden. Wat een imbroglio vormen die hoofdzonden toch: de ene leidt als vanzelf naar de andere. Hoe dan ook, ik vond een mooie gelegenheid om Bruegel in Venetië te laten verblijven, waar hij zijn hart kon ophalen aan noordelijke meesterwerken (van Bosch en Dürer) en met Titiaan kon praten over wandelen en schetsen in de bergen. En zoals we weten, de verbeelding van de meester luierde niet.

Van der Heyden naar Bruegel, Luiheid / Desidia, 1558. Rijksmuseum Amsterdam. http://hdl.handle.net/10934/RM0001.COLLECT.307895

Het officiële einde van de Tweede wereldoorlog wordt vandaag herdacht. Voor verzetsman Martial Van Schelle kwam de Duitse capitulatie te laat, hij was twee jaar eerder al vermoord in het kamp Breendonk. Maar door de haast waarmee de Duitse bezetter eind 1944 wegvluchtte, kon wel het dossier worden teruggevonden dat de nazi’s hadden aangelegd over al zijn bezittingen. En eindelijk vond men ook documenten die aantoonden dat de doden van Breendonk begraven waren op de Nationale Schietbaan in Brussel – voordien wisten de nabestaanden zelfs dat niet.

Nooit eerder vluchtte ik tijdens een openluchtconcert voor stortbui, donder, bliksem. Uit de Herentalse beiaard weerklonk intussen muziek van Astor Piazzola, Bizet, Fats Waller, Mozart en een speciaal voor Mol geschreven compositie van Peter Pieters. Ik hoopte maar dat de bliksem niet zou inslaan in de toren, of in de bloeiende kastanjeboom. Je wilt per slot van rekening niet dat de overdracht van een stadsbeiaardierschap gepaard gaat met rampen en ongelukken. Maar hoe helder en fris bleef de beiaard klinken!

Op 1 mei wordt het kapelletje versierd. Ik hannes met linten, punaises, crêpepapier. Buren komen langs voor een praatje. Wanneer ik mijn werk overschouw, zie ik hem plotseling: de slak die denkt, Hoog de harten!

Klassiek rommelig schrijversbureau. Of, beter gezegd, schrijfstersbureau met sporen van alle recente bezigheden. Vrijdag spreekt kunstenares Marie Peeters met me over schoonheid en toeval. Schoonheid ja, toeval nee? U verneemt het in de bibliotheek van Cultuurhuis de Warande, 26 april, 19. 30 u.

Een nieuwe diersoort ontdekken, en dan nog zo’n vreemde, het zal je maar overkomen. In 1882 vonden biologen op het Franse stoomschip Le Travailleur, tussen Marokko en de Canarische eilanden, op 2300 meter diepte “een zeer wonderlijk dier, dat niemand op het eerste gezicht als een vis beschouwde. Deze vis, waarvan we hier een afbeelding geven, verblijft op de zeebodem waar de temperatuur 5° Celsius is, in een soort rood slijm bestaande uit de schelpen van kleine Globigerinae. Op basis van de opmerkelijke mond werd het dier Eurypharynx Pelecanoides genoemd, i.e. de Pelikaanachtige Breedbek. Dit wezen onderscheidt zich van zijn klasse door de bijzondere vormgeving van zijn mond, met een onderkaak die verschilt van die van andere vissen, met slechts twee kleine tanden en een grote zak van zeer rekbare huid, gelijkend op de zak die een pelikaan heeft aan zijn onderkaak. […] De kleur van deze vis is fluweelzwart.”

Je kunt het niet verzinnen. In het Nederlands heet de Eurypharynx de grootbekaal.

Charles Gould, Mythical Monsters, Londen, 1886, p. 324.

“Toen ik op een van de mooie Aprildagen in een boschstreek wandelde, zag ik zoo’n prachtig donk’ren man-merel ijverig scharrelen in het dorre blad van een eiken hakhout-wal. Het aardigste van het geval was, dat de vogel, terwijl hij zoo heen en weer schoot om, nu hier dan daar, zijn buit uit den boschbodem weg te pikken, onder de bedrijven door tijd vond om een lustig lied te zingen. En toen hij mij zag komen aanstappen, maakte hij zich ‘op een draf’ uit de voeten, maar tijdens zijn vlug wegrennen over de grond, ging hij onverdroten voort met zijn zang, dien hij – waarempel – ook nog voortzette toen hij het eindelijk geraden achtte op de vleugels te gaan, om eindelijk neer te strijken op den toptwijg van een beuk vol zwellende, spitse lenteknoppen. Waarlijk, dat was een prachtige prestatie: zingen tijdens den maaltijd, zingen tijdens het de wijk nemen over den grond, zingen tijdens de wegvlucht, zingen na zich neergezet te hebben op het verhevenste puntje van een boom. Dat noem ik vitaliteit en levenslust.”

Ha, de tuin, merelend en perelend in april!

Rinke Tolman, Van velerlei veer, Rotterdam, 1924, p. 29.

(Afbeelding; Anselmus Boëtius De Boodt, Merel, Praag, 1596-1610. Rijks Museum Amsterdam.)

Pasen – Bij de dood van zijn vader

Ik zie een wolk die straalt, ik zie een dak dat
als een spiegel glanst, ver weg… Ik luister
naar schaduw die ademt, licht dat drupt….
Je bent er niet – waarom dat? Je bent dood en op een dag
is de vochte wereld blauwig. Gods heilig voorjaar is onderweg,
zwellend, roepend… En jij ging dood.

En toch, als elke stroom opnieuw het wonder zingt,
en toch, als elke gouden druppel die valt, klinkt –
als dit geen liegen is dat ons verblindt,
maar een oproepen, trillend, honingzoet: ‘Sta weer op’ –
een machtig ‘Bloesem!’, dan ben jij in dit refrein,
ben jij in deze luister, ben jij aan het zijn…!

(Had ik dit gedicht bij de schrijver besteld, het had niet beter kunnen passen, voor hem noch voor haar. In hun tuin voel ik me dichter bij hen.)

Uit: Vladimir Nabokov, Verzamelde gedichten, in de vertaling van H. Beurskens, Koppernik, 2018, p. 33.