Die goede Vlaamse  Pockets! Wie gaf hen uit, bedenk ik nu, wie stippelde de lijnen uit van dit oprecht volksverheffende fonds? In een verloren hoekje van mijn boekenkast vond ik de Vlaamse Pocket Bruegel en de Renaissance terug, geschreven door Achilles Stubbe. De foto op de achterflap toont een uitgeteerd gelaat boven een priesterboordje. Niet echt wervend, maar al lezend begon ik de heer Stubbe te waarderen. Een kunsthistoricus die algemene conclusies durft te formuleren, in plaats van zich almaar dieper te verliezen in acribische detailstudie? Chapeau. Ik geloof dat ik het voorlopig op driekwart van zijn bladzijden met hem oneens ben, maar hij kon wel degelijk schrijven. Nu eens een verrassend inzicht, dan weer een geestige woordkeuze. Ik onthoud met genoegen zijn uitdrukking “de menselijke wormstekigheid”.

“Voor de renaissancekunstenaar en de romanist was de mens door de adel van zijn lichamelijke schoonheid alles, voor Bruegel was de mens in het onbelangrijke van zijn alledaags voorkomen een deel van de natuur. Ten aanzien van dergelijke soort van mensen had het geen zin enige aandacht te schenken aan het naakt, dat de absolute voorkeur genoot van de renaissance, ook die van de maniëristen, terwijl het kleedsel slechts noodgedwongen werd aangewend en ten hoogste als picturaal en compositorisch element diende. Bruegel kende dat dualisme niet. Een naakte boer is geen boer. Boer en dorper zijn met hun kleren vergroeid. Hun ziel schuilt in de plooien van hun alledaagse of feestelijke dracht. Aldus zag het Bruegel en laadde hij zijn figuren, in weerwil van hun bescheiden verhoudingen, met de explosieve kracht van een wonderbaarlijke levensheftigheid.”

Dr. A. Stubbe, Bruegel en de Renaissance, tweede druk, Hasselt, 1964, p. 166.