Een godin maakt zich op. Bij die woorden denkt u misschien aan Charlize Theron die zich laat omvormen en omschminken tot seriemoordenares Aileen Wuornos voor de film Monster. Een briljant staaltje trompe-l’oeil, maar veeleer vermomming dan maquillage. Homeros beschreef 2750 jaar geleden al indringend hoe oppergodin Hera zich verfraait om haar echtgenoot Zeus een loer te draaien.
Eerst waste zij met ambrozijn
van haar bekoorlijk lichaam alle vuil
en wreef zich glanzend in met geurige
en goddelijke olie uit olijven,
een rijk parfum alleen voor haar gemaakt.
Als deze ook maar even werd geschud
in Zeus’ paleis met bronzen drempel, reikte
de geur toch tot de hemel en de aarde.
Zo zalfde zij haar prachtig lichaam, kamde
de haren, en haar handen vlochten ze
tot glanzende en goddelijke tressen,
ze hingen mooi langs haar onsterflijk hoofd.
Zij trok een goddelijke peplos aan,
voor haar met kunst en kunde door Athena
geweven en bezet met veel borduursels.
Met gouden spelden maakte zij het kleed
van voren op haar boezem vast en deed
een gordel om voorzien van honderd kwasten,
en in de fijne gaatjes van haar oorlel
hing zij twee oorbellen met pareltjes
versierd als bessen in een tros van drie.
Heerlijk materiaal voor een kostuumontwerper, om mee aan de slag te gaan. En in die nevel der tijden al geurige olie horen aanprijzen, elke gebruikster van Huile prodigieuse zal glimlachen om dat herkenbare aspect van het dagelijks leven. Dit gezegd zijnde, de Griekse goden blijven me verwonderen: boeiende personages en ondernemende ruziemakers, daar niet van; wellicht ook interessante totems; maar het is zo moeilijk om er, buiten de onsterfelijkheid, iets goddelijks in te ontwaren.
Homeros, Ilias. Wrok in Troje, vertaald door P. Lateur, Amsterdam, 2010, p. 386.
Leen Huet 
Eleonor Antin een Amerikaans kunstenares refereert o.m. naar de grote mythologische verhalen en mixt vrolijke allerlei kunststromingen en genres. In bijgaand artikel over haar reeks Helen’s Odyssey beeldt ze een Hera uit die totaal verschillend is van deze prachtige Hera geschilderd door Carracci. Foto helemaal onderaan het artikel. Is trouwens ook te zien op de expo Nerveuze Vrouwen in Guislain.
http://blog.art21.org/2008/06/12/eleanor-antin-helens-odyssey/
Inderdaad, totaal verschillend – Hera in haar klassieke rol als matrone, patrones van de getrouwde vrouwen (niet: patrones van het gelukkige huwelijk). Uit ‘Mad men’ 🙂 Heel boeiend – dank voor deze link!
“hoe oppergodin Hera zich verfraait om haar echtgenoot Zeus een loer te draaien.”
En welke jacht-vogel meende zij te lokken?
Dat zal dan de adelaar zijn, Zeus’ symbool. Voor haar list krijgt ze de hulp van Hypnos, die de gedaante aanneemt van de (onbekende) bergvogel kumindis…
Tiens, dat begrijp ik niet goed: ze wil toch haar ‘echtgenoot Zeus’ een ‘loer draaien’.
Verleiden en terzelfdertijd ook bedriegen?!
Dag Leen,
Gisteren heb ik uw tekst „Quota“ gelezen en ik heb nagedacht iets te kommenteeren. Nu lees ik „Hera in vol ornaat“. Bij „Quota“ en bij „Hera in vol ornaat“ vind ik het principe leuk dingen samen te voegen. Bij „Hera in vol ornaat“ is het Hera en de seriemoordenares Aileen Wournos. Bij „Quota“ was dit een driehoek-constellatie: begijnen, evaluatie en quota (voor vrouwen). Gisteren had ik geen idee iets te kommenteeren omdat deze drie dingen niet veel meteen te doen hebben. Maar ik vind het princiep leuk: dingen in relatie zetten en analyseren hoe de verbindingen uitzien. Ik denk dat ik dit princiep ook bij Aristoteles ontdekt heb. Aristoteles praat van categorieen. Categorieen bestaan uit dingen. De relatie tussen categorieen en tussen dingen wordt gezoekt. Als deze relatie weergegeven wordt ontstaat weten.
Prettige dag uit een bewolkt Bonn
Dieter
Ja, daar geeft bloggen de vrijheid voor Dieter, om op een luchtige manier dingen samen te brengen, in woorden en soms ook in woord en beeld. Er is maquillage om mooier te worden en maquillage waarmee een zeer mooie actrice, zoals Charlize Theron, zichzelf ‘lelijker’ maakt, om er uit te zien als een vrouw die een moeilijk leven achter de rug heeft, zoals die deerniswekkende Aileen Wuornos. Maar het frappeerde me ook hoe het ritueel dat Homeros beschrijft nog dagelijks wordt opgevoerd. Alleen beschikken wij in principe over meer en mooiere stoffen dan de Griekse oppergodin. Continuïteit en verschil.
Uvi: ze bedroog Zeus inderdaad door hem te verleiden. Daarmee leidde ze namelijk zijn aandacht af van de veldslag tussen de Trojanen en de Grieken, zodat hij voor de duur van de verleiding de Trojanen niet langer beschermde.
Dank, voor de opfrissing van vijf jaar Grieks,
de poësie van de helmboswuivende parasangen
blijkbaar gesneuveld in mijn oud hoofd.
Mijn geheugen, m’n Achillespees …
O ja, de parasangen! Zoveel parasangen per dag. Die Xenophon wil ik nog wel eens herlezen, was eigenlijk een spannend verhaal. Het stuk dat ik citeerde komt geloof ik uit de veertiende of vijftiende zang van de Ilias en zou vanwege het erotische karakter (wat verderop in het verhaal) allicht niet op het programma hebben gestaan in de klassen.
In een Klein Seminarie van de jaren vijftig, Bleekstraat nr 5,
bestond het woord ‘erotiek’ niet, ondanks zijn afkomst.
Ons eerste ideaal was ‘de roeping’ van de Heer,
en indien het vlees in de weg stond, dan maar een ‘rein meisje’.
En ‘semper tres’…
Om ‘La petite Larousse’ te bekomen, werden wij persoonlijk uitgenodigd
op de kamer van de prof Frans.
En er werd duidelijk gesteld dat wij niet achter ‘de roze bladen’ mochten kijken.
Daar begon met name: ‘arts et sciences’.
Het eerste wat wij in de studie stiekem bestudeerden… Juist …
Ik zat dan ook elke ochtend voor de Heilige Mis begon in de biechtstoel.
Om verlost te worden van ‘het zesde en negende’.
Want aan ‘de staatsschool’ in Mechelen hingen er,
o wat een kwelling, bovendien ook nog bas-reliëfs van putti tegen de gevel …
Nog altijd, stelde ik onlangs vast.
Maar biechten doe ik niet meer … zondigen nog wel.
PS.
Sorry voor deze historische uitweiding.
Ik herinner me slechts één biecht als tiener, bij een vriendelijke pater die het allemaal nogal humoristisch leek op te vatten. En ik kan me in de verste verte niet meer herinneren waarover ik het toen zou hebben gehad.
Later kwam ik de biecht nog eens tegen in een seminarie van filosofie over Jacques Lacan. Bleek die hypermodieuze Lacan toch wel een fan van de klassieke biecht te zijn! Een ritueel om uit de verstarring te treden, en als ritueel uitgevoerd een teken dat men nog bevrijdend nederig kon zijn (in plaats van bijvoorbeeld neurotisch met eigen formules aan te komen zetten). Voorts prees hij ook de meest klassieke gebeden, als een bevrijdend deelnemen aan een eeuwenoud ritueel met een eeuwenoude tekst. Wie had dat gedacht! L’éthique de la psychanalyse.
Gratis psyhiater, jawel, visie is niet nieuw.
Maar ik vermoed sterk dat er een verschil heerst
tussen een twaalfjarige jongetje met nuchtere maag op z’n knieën voor de donkere gaatjes van Het Oordeel, in het bijzijn van 416 andere jongetjes,
en een oude filosoof in een lege kerk …
Ik wens je nog een zalig en bevrijdend weekend.