De optimistische filosoof

Rafael, Aristoteles (detail van De school van Athene), Stanza della segnatura, Vaticaan
Rafael, Aristoteles (detail van De school van Athene), Stanza della segnatura, Vaticaan

“Een waarlijk goed en verstandig mens, zo menen wij, draagt alle wisselvalligheden van het lot zoals het behoort, en gebruikt de gegeven omstandigheden altijd om te doen wat het edelste is – net zoals een goed legeraanvoerder de troepen die onder zijn bevel staan op de meest strategische wijze gebruikt, of een schoenmaker de mooiste schoenen vervaardigt uit het leer waarover hij beschikt; en hetzelfde geldt voor alle andere deskundigen en vaklieden. Als dat zo is zal een gelukkig mens nooit diep ongelukkig worden.”

Men hoort zelden een best case scenario vermelden. Aristoteles deed het.

Aristoteles, Ethica, vertaald, ingeleid en van aantekeningen voorzien door C. Pannier en J. Verhaeghe, Historische Uitgeverij, Groningen, 1999, p. 43.

13 gedachtes over “De optimistische filosoof

  1. Ik heb uw gesprek op Klara gehoord over Aristoteles, heel prettig en interessant. Het geluk ligt in het handelen, maar ook dit lijkt me eigenlijk niet altijd zo vanzelfsprekend, wat met de twijfel ?

    1. Goede vraag, maar in de Ethica heeft Aristoteles het nergens over de twijfel; hij wil uiteenzetten wat het goede leven is en wat deugden zijn; hij heeft het zelfs amper over het kwaad, al zouden wij dat onderwerp in een verhandeling over ethiek nu zeker verwachten. Een totaal andere kijk dan de onze, dus; ik las ergens dat hij hiermee Nietzsche zou hebben geïnspireerd, en dat klonk wel aannemelijk. Mogen we eruit afleiden dat wie een fatsoenlijk leven leidde in een bloeiende Griekse stadstaat niet gekweld werd door onzekerheid en neurosen? Was het leven toen rechtlijniger, ook omdat het zoveel korter en heviger was? Ik durf niet met ‘ja’ te antwoorden. Homeros schetste eerder al haarfijn karakterfouten in zijn helden. Maar Aristoteles beschouwde dat in de Ethica niet als zijn onderwerp.

  2. Ik lees met mijn leerlingen soortgelijke gedachten bij de stoïcijnen. In De Officiis van Cicero staat:
    “Dus,de zaak waarvoor we het meest geschikt zijn, daarin moeten we ons het meest inspannen. Maar als een of andere noodzaak ons wegduwt naar iets wat niet eigen is aan onze inborst, moeten we alle zorg, overweging en ijver aan de dag leggen opdat we die zaken indien niet met eer, dan toch met zo weinig mogelijk oneer zouden kunnen doen.”

  3. Het is een boeiende discussie, en inderdaad ‘stromen van goud”, maar wel overduidelijk door (en voor ?) zelfzekere mensen geschreven.

    1. Wat je tussen de regels leest bij Aristoteles, is evenwichtigheid. Al lezend breng je dus tijd door bij een evenwichtige, positieve persoon. Natuurlijk, zijn leven was anders dan wij kennen. Zijn testament is bewaard, en daarin schenkt hij een aantal slaven de vrijheid, zoals meesters vaak deden wanneer ze stierven. Ik bewonder de oude Grieken maar in tegenstelling tot Nietzsche heb ik geen heimwee naar hun tijd.

  4. Dag Leen,
    Platon heb ik in mijn boekenregaal staan, Aristoteles niet. Aristoteles heb in de geschiedenis van de philosophie van Hegel na gelezen. Platon en Aristoteles vind ik prachtig om kennis te maken met de basis van het antike denken. In mijn post „Wissen“ (23 januari) heb ik verwijst naar Aristoteles. Helaas zijn er niet zo vele samenhangen in mijn posts om dieper philosophische inhouden te doordringen.

    Ik wens je een prettige zaterdag
    Dieter

    1. Goedemorgen Dieter,
      Ik hoop me ook meer in Plato te verdiepen, binnenkort. En ik wist niet dat Hegel een Geschiedenis van de Filosofie had geschreven? Dat moet een boeiend boek zijn. Ik zou me eigenlijk systematischer met filosofie moeten bezighouden, voor mij valt de wereld vaak uiteen in een kaleidoscoop van karakters…
      Graag wens ik jou en je familie een mooi weekeinde,
      Leen

Geef een reactie

Vul je gegevens in of klik op een icoon om in te loggen.

WordPress.com logo

Je reageert onder je WordPress.com account. Log uit /  Bijwerken )

Facebook foto

Je reageert onder je Facebook account. Log uit /  Bijwerken )

Verbinden met %s