In Mijn België schreef ik over Cyriel Buysse en zijn boek Kerels. Onlangs zocht ik een verhaal opnieuw op – het bevat een onvergetelijk fragment. Buysse vertelt over zijn gesprekken met de materialistische dorpsfilosoof Broes, die hem wijst op grenzen.

“‘Ik beweer dat de beste, de braafste, de eerlijkste, rechtvaardigste en degelijkste man der wereld zich van schaamte niet op straat zou durven vertonen, als er op zijn rug te lezen stond, alles wat hij in één enkelen dag, …wat zeg ik!… in een halven dag,… in een paar uren, heeft gedaan.’

‘Hoho,’ protesteerde ik.

[…] ‘Nou, laten we dan eens een voorbeeld nemen. De gravin van het Kasteel, bijvoorbeeld. Dat is een brave, schoone, vriendelijke vrouw. Komaan; volg mij goed; ik begin. Ik zeg niets meer dan doodeenvoudig, wat voor iedereen op een plakkaat aan haar rug of op den muur van haar kasteel zoude te lezen staan. Luister: “Mevrouw de gravin is van morgen om zes minuten over zeven in haar bed wakker geworden. Terstond heeft ze met haar rechterhand die en die beweging gemaakt, terwijl ze zich even, met de linkerhand, over de knie heeft gekrabt. Na enkele minuten is ze opgestaan en heeft ze zich begeven naar een plek, waar ze is gaan zitten en waar ze…”

‘Schei uit!’ riep ik.”

Het lijkt er op dat onze literatuur sindsdien zijn uiterste, acribische best heeft gedaan om het door Broes aangehaalde taboe te doorbreken, zodat niemand nog zou opkijken van een uitweiding over de nachtelijke avonturen van de gravin en een beschrijving van haar ochtendlijke abluties. (Al zouden lezers nu misschien wel hun hoofd breken over het hele concept ‘gravin’.) Broes kan dus tevreden zijn. Maar waar taboes verdwijnen, duiken er andere op. Ik vind schrijvers boeiend die schrijven over onverwachte – want misschien al te vertrouwde – personages, die de huidige, half bewuste taboes durven aftasten en in wier boeken ik niet alle editorialen van de kranten nog eens een keertje plichtsbewust herkauwd aantref.