Jan van Eyck en Mevrouw Renaissance

Het_Lam_Gods_van_de_gebroeders_van_Eyck_in_de_Sint_Bavo_te_Gent_Rijksmuseum_SK-A-4264.jpeg
P.F. De Noter, Het Lam Gods in Gent, Rijksmuseum, Amsterdam

Voor OKV schrijf ik een extra nummer over de komende Van Eycktentoonstellingen. Een mooie gelegenheid om mijn ogen weer eens de kost te geven met de wonderlijke details van misschien wel het belangrijkste schilderij op Belgische bodem, het Lam Gods. Als we vandaag naar dat werk kijken, treden we in de voetsporen van duizenden mensen voor ons. Zoals Pieter Bruegel. Of de jonge Mayken Verhulst, zelf ook een schilder. In Mevrouw Renaissance beschrijft ze haar kennismaking met het Gentse veelluik zo:

“Zuster Magdalene had het Lam Gods een keer gezien, vooraleer ze intrad. Toen had ze in de menigte snel een paar schetsen gemaakt. Ze toonde mij die. Een rij martelaressen met lange loshangende haren, en palmtakken in hun hand. Zo elegant als die waren!  En de Lieve Vrouw, met een kroon vol lelies en rozen en een boek in haar handen. Zuster Magdalene had de namen van de opvallendste kleuren er inderhaast bij genoteerd. Ultramar, las ik. “Ultramarijn. Dat pigment komt van ver over de zee,” legde Magdalene uit. “De vindplaats is nog àchter het Ottomaanse Rijk, in een land waar ik de naam niet van ken. Dus het kost veel om het naar Venetië te krijgen, en van Venetië naar hier. Het is het mooiste blauw van de wereld. Hier in het klooster gebruiken we het niet. Het is te duur. Te werelds voor ons. Met nederige kleurstof kunnen wij toch ook mooie dingen maken?“

Vader nam ons op Pinksterdag mee naar Gent. Een kanunnik opende traag de luiken, zich goed bewust van het effect, blasé. Ik had opeens een lichaam vol ogen willen hebben, zoals die reus Argus uit de antieke verhalen. Ik zag de geschilderde grassen, de geschilderde madelieven en de witte pluizenbollen van paardenbloemen. Zelfs dat onkruid stond erop! Dus in de hemel zouden ook paardenbloemen mogen bloeien. Ik zag de Lieve Vrouwe in haar blauwe , Sint-Jan in zijn groene, en God de Vader in zijn rode mantel. Onze Vrouwe las in een boek, dat zeker verlucht moet zijn geweest, want het was in een beschermende doek gehuld en de bladwijzer was bezet met parels. En toen stokte mijn adem, want ik zag Adam bloot en levensgroot, met haren onderaan zijn buik, en Eva met borstjes die precies groot genoeg waren, en met een geknobbelde vrucht in haar hand. Wat een mooie voorouders hadden wij!”

http://closertovaneyck.kikirpa.be/ghentaltarpiece/

Een gedachte over “Jan van Eyck en Mevrouw Renaissance

  1. Ik kijk al uit naar uw tekst over het Lam Gods. Mijn groot plezier is het herkennen van de symboliek in afbeeldingen die te zien zijn op schilderijen en tekeningen , en het Lam Gods is voor mij een onuitputtelijke bron van symboliek .Alleen al de zeer gedetailleerde weergave van een groot aantal citrusvruchten en wilde planten is opvallend, en die hebben stuk voor stuk een symbolische en functionele waarde. Van Eyck is zelfs superieur als u zijn planten vergelijkt met de afbeeldingen in de kruidenboeken van de bekende kruidkundigen een eeuw later.
    Maar waar ik het meest ga naar uitkijken in OKV is naar de link die U met Bruegel gaat leggen.
    Bruegel heeft het Lam Gods gezien , schrijft U meermaals; maar ook Maycken dus.
    Ik denk bijvoorbeeld dat Bruegel bij het aanschouwen van het Lam Gods aan zijn vrienden rederijkers gevraagd heeft om die Vergilius figuur met zijn symbolische laurierkrans en wit kleed eens te verklaren.En aangezien ik de Dulle Griet kan verklaren aan de hand van meer dan 100 verzen van Vergilius interesseert mij dat ten zeerste. Ook de sybil van Cumae op het Lam Gods , staat op de “Dulle Griet”, als enige vrouw die de Dulle Griet naar de Hel vergezelt. (vrouwtje , met rol in haar armen en grote kap, achter reuzin Dulle Griet.)
    En dan heb ik het nog niet gehad over de adamsappel van de Dulle Griet en die adamsappel van Eva die een citroen is.(oei te veel enigma)

Geef een reactie

Vul je gegevens in of klik op een icoon om in te loggen.

WordPress.com logo

Je reageert onder je WordPress.com account. Log uit /  Bijwerken )

Twitter-afbeelding

Je reageert onder je Twitter account. Log uit /  Bijwerken )

Facebook foto

Je reageert onder je Facebook account. Log uit /  Bijwerken )

Verbinden met %s